कफ सिरप किंवा औषध काय असते?
कफ सिरप हे एक प्रकारचे औषध आहे जे खोकल्याच्या लक्षणांवर उपचार करण्यासाठी वापरले जाते. यात सामान्यत: एक किंवा अधिक घटक असतात जे खोकल्याच्या क्रिया दाबण्यास आणि खोकल्याशी संबंधित अस्वस्थता दूर करण्यास मदत करतात. कफ सिरपमधील काही घटकांमध्ये डेक्स्ट्रोमेथोरफान, ग्वायफेनेसिन आणि कोडीन यांचा समावेश होतो. कफ सिरप तोंडाने घेतले जाऊ शकते आणि ते मेडिकल मध्ये प्रिस्क्रिप्शनद्वारे उपलब्ध असते. कफ सिरप घेताना लेबल वाचणे आणि डोस सूचनांचे पालन करणे महत्त्वाचे आहे, कारण अतिवापर किंवा गैरवापर केल्याने नकारात्मक दुष्परिणाम होऊ शकतात.
WHO म्हणजेच जागतिक आरोग्य संघटना काय काम करते?
जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) ही संयुक्त राष्ट्रांची एक विशेष संस्था आहे जी आंतरराष्ट्रीय सार्वजनिक आरोग्यासाठी जबाबदार आहे. याची स्थापना 1948 मध्ये झाली आणि तिचे मुख्यालय जिनेव्हा, स्वित्झर्लंड येथे आहे. जगभरातील लोकांसाठी एक चांगले, आरोग्यदायी भविष्य घडवणे हे WHO चे ध्येय आहे. हे जागतिक आरोग्यविषयक बाबींवर नेतृत्व प्रदान करून, आरोग्य संशोधनाचा अजेंडा तयार करून, निकष आणि मानके ठरवून, पुराव्यावर आधारित धोरण पर्याय स्पष्ट करून, देशांना तांत्रिक सहाय्य प्रदान करून आणि आरोग्यावर देखरेख आणि मूल्यांकन करून सर्व लोकांसाठी आरोग्याची सर्वोच्च पातळी सुनिश्चित करण्यासाठी कार्य करते. ट्रेंड आरोग्य आणीबाणी आणि कोविड-19 सारख्या संसर्गजन्य रोगांच्या उद्रेकांना प्रतिसाद देण्यात WHO महत्त्वाची भूमिका बजावते.
जागतिक आरोग्य संघटनेने (WHO) भारतीय औषध कंपनी मरीन बायोटेकच्या दोन कफ सिरपबाबत इशारा दिला आहे. ही औषधे लहान मुलांसाठी वापरू नयेत, असा सल्ला संस्थेने दिला आहे. WHO म्हटले आहे की कंपनीचे दोन कफ सिरप गुणवत्तेचे मानक पूर्ण करत नाहीत आणि त्यांच्या विक्रीवर पूर्णपणे बंदी घालण्यात यावी. उझबेकिस्तानमधील १९ मुलांच्या मृत्यूचे प्रकरण या कंपनीने बनवलेल्या कफ सिरपशी संबंधित आहे.
WHO ने म्हटले आहे की, कंपनीची दोन औषधे Ambronol सिरप आणि DOK-1 Max सिरप बाजारात विकली जाण्यापासून रोखण्यासाठी कठोर पावले उचलली जावीत. मुलांचा मृत्यू लक्षात घेऊन, उझबेकिस्तानच्या आरोग्य मंत्रालयाने दोन्ही सिरपची तपासणी केली होती, त्यात असे दिसून आले की दोन्ही औषधांमध्ये डायथिलीन ग्लायकोल आणि इथिलीन ग्लायकोलचे प्रमाण जास्त आहे, ज्यामुळे मुलांचा मृत्यू झाला. मंत्रालयाने सांगितले की, श्वसनाच्या गंभीर आजाराने ग्रस्त २१ मुलांनी ही औषधे घेतली होती, त्यापैकी १९ जणांचा मृत्यू झाला.
रॉयटर्स या वृत्तसंस्थेने दिलेल्या वृत्तानुसार, या औषधांच्या सुरक्षेबाबत आणि दर्जाबाबत मरीनने अद्याप WHO ला हमी दिलेली नाही. उझबेकिस्तानमधील मृत्यूची बातमी आल्यानंतर लगेचच भारताच्या आरोग्य मंत्रालयाने कंपनीतील औषधांच्या उत्पादनावर बंदी घातली होती. आता गुरुवारी उत्तर प्रदेश सरकारने कंपनीचा परवाना रद्द केला.
मरीन बायोटेक २०१२ पासून उझबेकिस्तानमध्ये नोंदणीकृत आहे आणि त्याच वर्षापासून ती उत्पादित औषधे विकत आहे. मात्र, या कंपनीची औषधे भारतात विकली जात नाहीत.
कंपनीने औषधाच्या गुणवत्तेत कोणताही गडबड झाल्याचे नाकारले असले तरी. भारत सरकारने औषधाची चाचणी केली, त्यात कोणतेही दोष आढळले नाहीत.